آب دریا ، دائما در حرکت بوده و این حرکت در بعضی از نقاط ، افقی و در برخی دیگر عمقی و رو به پایین و در بعضی دیگر رو به بالا است. نرخ و آهنگ حرکت ، در نقاط مختلف متفاوت می باشد. 

آب دریا ، دائما در حرکت بوده و این حرکت در بعضی از نقاط ، افقی و در برخی دیگر عمقی و رو به پایین و در بعضی دیگر رو به بالا است. نرخ و آهنگ حرکت ، در نقاط مختلف متفاوت می باشد. اما تخمین زده شده است که مخلوط شدن کامل آب تمام اقیانوسها ، در هر ۲۰۰۰ سال یکبار صورت می پذیرد. جریانهای اقیانوسی ، بر اثر جزر و مد ، اختلاف چگالی آب دریا در نقاط مختلف و سیستم بادهای زمین ، بوجود می آیند.

● جریانهای جزر و مدی

نیروهای جاذبی که بین خورشید ، ماه و زمین عمل می کنند، آب اقیانوسهای زمین را به حرکت در آورده و باعث ایجاد جریانهای جزر و مدی می شوند. اگر شرایط محلی مناسب باشد، سرعت این جریانها حتی ممکن است به چندین کیلومتر در ساعت برسد. طی جزر و مدهای شدید در سیمور ناروز ، که بین جزیره وان کوور و سرزمین اصلی بریتیش کلمبیا قرار دارد، سرعتهایی معادل ۲۰ کیلومتر د رساعت نیز ثبت شده است. جریانهای جزر و مدی دارای نصف این سرعت ، جریانهای عادی به شمار می آیند.

جریانهای جزر و مدی نزدیک ساحل ، غالبا به وسیله آرایش توپوگرافیک ساحل و نقاط نزدیک به آن ، محدود شده و از جریانهای جزر و مدی میانه اقیانوس ، قوی تر می باشند. جریانهای نزدیک ساحل ، با وجود محدودیت حرکتی خود ، معکوس می شوند. بدین ترتیب که هنگام مد به طرف خشکی و هنگام جزر به طرف دریا جریان می یابند. در وسط آب اقیانوس ، جریانها بسیار ضعیف تر بوده و سرعت آنها عموما از یک کیلومتر در ساعت تجاوز نمی کند. این جریانها در نیمکره شمالی ، دارای حرکتی دورانی در جهت حرکت عقربه ساعت هستند.

● جریانهای ثقلی

چگالی آب دریا ، همزمان با تغییرات میزان شوری ، دما و مقدار مواد معلق ، از نقطه ای به نقطه دیگر تغییر می کند. این تغییرات ثقلی ، باعث حرکت آب دریا می شوند. بدین ترتیب که آب دارای شوری بالا ، سنگین تر از آب دارای شوری پایین بوده و به زیر آن فرو می رود. آب سرد و سنگین نیز به زیر آب گرمتر و سبک تر و آب گل آلود سنگین نیز به یزر آب صاف و سبک فرو می رود.

آبی که از میان تنگه جبل الطارق جریان می یابد، نمایانگر ثقلی است که بر اثر اختلاف در شوری ، پدید آمده اند. بدین ترتیب که دو جریان که یکی در بالای دیگری قرار دارد، در دو جهت مخالف بین دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس جاری هستند. چگونگی پدید آمدن این جریانها بدین قرار است: دریای مدیترانه که در یک کمربند اقلیمی گرم و خشک قرار دارد، سالانه از طریق تبخیر ، ۱،۵ متر آب از دست می دهد. در نتیجه آب شورتر و سنگین تر مدیترانه ، در امتداد کف تنگه به طرف بیرون حرکت کرده و به زیر آب کم نمک تر و سبک تر اطلس فرو می رود و همزمان با این رخداد ، آب سطحی و سبک تر اطلس وارد حوضه مدیترانه می شود.

علت اصلی چرخش آب در بیشترین بخش از مناطق عمیق اقیانوس ، وجود اختلاف دما است. برای نمونه بر اثر این گونه تغییرات ، آبی که از مناطق سرد قطب شمال و جنوب منشا می گیرد، به آرامی به سمت محیطهای گرمتر نزدیک استوا می خزد. آب سرد و نسبتا سنگین قطب شمال ، در نزدیکی گرینلند در آتلانتیک شمالی ، به زیر فرو رفته و می توان آن را تا خود را استوا و حتی در ورای آن تا ۶۰ درجه جنوبی ، دنبال کرد.

● جریانهای سطحی اصلی

حرکات اصلی آب در نزدیکی سطح اقیانوس ، در جریانهایی مانند گلف استریم ، جریان ژاپنی و جریانهای استوایی ، رخ می دهد. این جریانهای عظیم ، بر اثر عوامل مختلفی بوجود می آیند که عبارتند از:

۱) جریان بادهای غالب

۲) چرخش زمین

۳) تغییر در چگالی آب دریا

۴) شکل حوضه اقیانوسی

جریانهای استوایی ، در دو طرف خط استوا قرار داشته و تقریبا در جهت غرب حرکت می کنند. این جریانها ، انرژی خود را از بادهایی بسامان بدست می آورند که دائما در جهت شمال شرقی در نیمکره شمالی و جنوب شرقی در نیمکره جنوبی در حال ورزیدن به سمت استوا هستند. جهت غربی این جریانها را می توان از روی اثر کوریولیس توضیح داد. چرخش زمین ، باعث می شود که اشیا در حال حرکت ، در نیمکره شمالی به راست و در نیمکره جنوبی به چپ انحراف یابند.

هنگامی که آب ناشی از بادهای بسامان ، به سمت استوا در حرکت می باشد، در نیمکره شمالی به سمت راست (به سمت غرب) و در نیمکره جنوبی به چپ (باز هم به سمت غرب) انحراف می یابد. در نتیجه این وضعیت ، جریانهای استوایی شمال و جنوب پدید می آیند. با نزدیک شدن این جریانها به آمریکای جنوبی ، یکی به سمت شمال و دیگری به سمت جنوب منحرف می شود. علت اصلی این انحراف ، شکل و قالب حوضه های اقیانوسی است. با این وجود ، اثر کوریولیس و سطحی اندکی بالاتر اقیانوسها در استوا ، در محلی که بارش از جاهای دیگر بیشتر است، به این امر کمک می کند. 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: